انواع روزه

بسمه تعالی
یا ایها الذین امنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون
روزه  بر3 نوع است :
1) روزه عوام
2) روزه خواص
3) روزه خواص الخواص
«روزه عوام»:
     همان روزه ای است که اکثر مردم در آن حد روزه میگیرند یعنی: نیت قربة الی الله می کنند و از اذان صبح تا اذان مغرب هیج یک از امور مبطل روزه را انجام نمی دهند امور نه گانه مبطل روزه : خوردن و آشامیدن ، دروغ بستن به خداوند (تبارک و تعالی ) و پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ایمة اطهار (علیهم السلام) ، رساندن دود غلیظ به حلق ، فروبردن تمام سر به زیر آب ، اماله کردن با چیز روان ، استمناء ، جماع (اعمال زنا شویی) ، باقی ماندن برجنابت ،حیض و نفاس و قی کردن عمدی
« روزه خواص »
     روزه ای که در درجه ی بالای روزه ی عوام قرار دارد در این روزه علاوه بر شروط روزه ی عوام ، روزه دار در صدد ترک گناه و انجام واجبات است (گناه انجام نمی دهد و به واجبات مشغول است) .
« روزه ی خواص الخواص »:
     در این نوع روزه ، روزه ار علاوه بر شروط روزه ی عوام و خواص می کوشد در قلبش جز خدا را راه ندهد. این نوع روزه برترین نوع روزه می باشد .

خطبه شعبانیه

پیامبر خدا حضرت محمد مصطفی (ص) در یکی از روزهای آخر ماه شعبان و در آستانه ماه مبارک رمضان خطبه مهمی در خصوص اهمیت این ماه ایراد کردند.

کتاب وسایل الشیعه متن خطبه شعبانیه را به شرح زیر آورده است:

عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ علیه السلام قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وآله خَطَبَنَا ذَاتَ یَوْمٍ فَقَالَ:

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ الْأَیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیَالِى وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ.

اى مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به سوى شما رو کرده است.
ماهى که نزد خدا، بهترین ماههاست و روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعت‌هایش بهترین ساعت‌هاست.

هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیَافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَةِ اللَّهِ أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَةٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ وَ تِلَاوَةِ کِتَابِهِ.

ماهى که در آن شما را به مهمانى خدا دعوت کرده اند و شما در آن از اهل کرامت خدا شده اید. نفسهاى شما در آن ثواب تسبیح و ذکر خدا دارد و خواب شما ثواب عبادت.
اعمال شما در آن پذیرفته است و دعاهاى شما مستجاب، پس، از پروردگار خویش با نیت هاى راستین و دلهاى پاک، بخواهید که توفیق روزه این ماه و تلاوت قرآن در آن را به شما عنایت فرماید.

فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِى هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ وَ اذْکُرُوا بِجُوعِکُمْ وَ عَطَشِکُمْ فِیهِ جُوعَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ عَطَشَهُ وَ تَصَدَّقُوا عَلَى فُقَرَائِکُمْ وَ مَسَاکِینِکُمْ وَ وَقِّرُوا کِبَارَکُمْ وَارْحَمُواصِغَارَکُمْ وَ صِلُوا أَرْحَامَکُمْ.

پس شقى و بدبخت، آن کسى است که در این ماه بزرگ، از آمرزش خدا بى بهره شود. در این ماه باگرسنگى و تشنگى خود، گرسنگى و تشنگى روز قیامت را بیاد آورید. به فقیران و درماندگان کمک ویاری کنید.

به پیران و کهنسالان احترام و به کودکانتان ملاطفت و مهربانى نموده و با خویشاوندان رفت و آمد داشته باشید.

وَ احْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ غُضُّوا عَمَّا لَا یَحِلُّ النَّظَرُ إِلَیْهِ أَبْصَارَکُمْ وَ عَمَّا لَا یَحِلُّ الِاسْتِمَاعُ إِلَیْهِ أَسْمَاعَکُمْ وَ تَحَنَّنُوا عَلَى أَیْتَامِ النَّاسِ یُتَحَنَّنْ عَلَى أَیْتَامِکُمْ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکُمْ.

زبان خود را از گفتار ناشایست نگاه دارید. دیدگان خود را از دیدن ناروا و حرام بپوشانید و گوشهاى خود را از شنیدن آنچه نادرست است، باز دارید. با یتیمان مردم مهربانى کنید تا بعد از شما با یتیمان شما مهربانى کنند. از گناهان خود به سوى خدا توبه و بازگشت کنید.

وَ ارْفَعُوا إِلَیْهِ أَیْدِیَکُمْ بِالدُّعَاءِ فِى أَوْقَاتِ صَلَاتِکُمْ‏فَإِنَّهَا أَفْضَلُ السَّاعَاتِ یَنْظُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَةِ إِلَى عِبَادِهِ یُجِیبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ یُلَبِّیهِمْ إِذَا نَادَوْهُ وَ یُعْطِیهِمْ إِذَا سَأَلُوهُ وَ یَسْتَجِیبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ.

در اوقات نماز، دست‌هاى خود را به دعا بردارید، زیرا که وقت نماز بهترین ساعت‌هاست و در این اوقات، حق تعالى با رحمت، به بندگانش مى نگرد و اگر با او مناجات کنند، پاسخشان دهد و چنانچه او را ندا کنند لبیکشان گوید و اگر از او بخواهند عطا کند و چون او را بخوانند مستجابشان گرداند.

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِکُمْ فَفُکُّوهَا بِاسْتِغْفَارِکُمْ وَ ظُهُورَکُمْ ثَقِیلَةٌ مِنْ أَوْزَارِکُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لَا یُعَذِّبَ الْمُصَلِّینَ وَ السَّاجِدِینَ وَ أَنْ لَا یُرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ.

اى مردم! جانهایتان در گرو اعمال شماست. پس با طلب آمرزش از خدا، آنها را از گرو، خارج کنید. پشت شما از بار گناهان سنگین است، پس با طولانی کردن سجده ها، آن را سبک گردانید و بدانید که حق تعالى به عزت خود سوگند یاد کرده است که نمازگزاران و سجده کنندگان در این ماه را عذاب نکند و در روز قیامت آنها را از آتش دوزخ در امان دارد.

أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ فَطَّرَ مِنْکُمْ صَائِماً مُؤْمِناً فِى هَذَا الشَّهْرِ کَانَ لَهُ بِذَلِکَ عِنْدَ اللَّهِ عِتْقُ نَسَمَةٍ وَ مَغْفِرَةٌ لِمَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ، قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَلَیْسَ کُلُّنَا یَقْدِرُ عَلَى ذَلِکَ فَقَالَ ص اتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ اتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ مَاء.ٍ

اى مردم! هرکه از شما روزه دار مؤمنى را در این ماه افطار دهد، نزد خدا پاداش بنده آزاد کردن و آمرزش گناهان گذشته اش را خواهد داشت.

برخى از اصحاب گفتند: یا رسول الله! همه ما قادر به انجام آن نیستیم. حضرت فرمود: با افطار دادن روزه داران، از آتش جهنم بپرهیزید اگرچه به نصف دانه خرما و یا به یک جرعه آب باشد.

أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْکُمْ فِى هَذَا الشَّهْرِ خُلُقَهُ کَانَ لَهُ جَوَازاً عَلَى الصِّرَاطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الْأَقْدَامُ وَ مَنْ خَفَّفَ فِى هَذَا الشَّهْرِ عَمَّا مَلَکَتْ یَمِینُهُ خَفَّفَ اللَّهُ عَلَیْهِ حِسَابَهُ وَ مَنْ کَفَّ فِیهِ شَرَّهُ کَفَّ اللَّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ أَکْرَمَ فِیهِ یَتِیماً أَکْرَمَهُ اللَّهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ.

اى مردم! هرکس اخلاق خود را در این ماه نیکو کند، از صراط، آسان بگذرد، آن روز که قدم‌ها، بر آن بلغزد. هرکس در این ماه کارهاى غلامان و مستخدمان خود را سبک گرداند، خدا در قیامت حساب او را آسان کند.
هرکس در این ماه از آزار رساندن به مردم خوددارى کند، حق تعالى، روز قیامت،خشم خود را از او بازدارد.

هرکس در این ماه یتیم بى پدرى را گرامى دارد، خدا او را در قیامت عزیز گرداند.

وَ مَنْ وَصَلَ فِیهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اللَّهُ بِرَحْمَتِهِ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ قَطَعَ فِیهِ رَحِمَهُ قَطَعَ اللَّهُ عَنْهُ رَحْمَتَهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ تَطَوَّعَ فِیهِ بِصَلَاةٍ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بَرَاءَةً مِنَ النَّارِ وَ مَنْ أَدَّى فِیهِ فَرْضاً کَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَدَّى سَبْعِینَ فَرِیضَةً فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الشُّهُورِ.

هرکس در این ماه صله رحم کند و با خویشان بپیوندد، خدا او را در قیامت به رحمت خود واصل گرداند و هرکس در این ماه رابطه اش را با خویشان خود قطع کند،خداوند در قیامت رحمت خود را از او دریغ نماید.
هرکس در این ماه نماز مستحبى بپا دارد، خداوند او را از آتش جهنم برهاند و کسى که نماز واجبى بجا آورد، خداوند ثواب هفتاد نماز واجب در ماههاى دیگر را به او عطا کند.

وَ مَنْ أَکْثَرَ فِیهِ مِنَ الصَّلَاةِ عَلَیَّ ثَقَّلَ اللَّهُ مِیزَانَهُ یَوْمَ تَخِفُّ الْمَوَازِینُ وَ مَنْ تَلَا فِیهِ آیَةً مِنَ الْقُرْآنِ کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِى غَیْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ.

هرکس در این ماه بسیار بر من صلوات فرستد، خداوند کفه سبک اعمال او را سنگین گرداند.

وهرکس که در این ماه یک آیه از قرآن تلاوت کند، ثواب کسى را دارد که در ماه‌هاى دیگر قرآن را ختم کرده باشد.

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَبْوَابَ الْجِنَانِ فِى هَذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُغَلِّقَهَا عَنْکُمْ وَ أَبْوَابَ النِّیرَانِ مُغَلَّقَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُفَتِّحَهَا عَلَیْکُمْ وَالشَّیَاطِینَ مَغْلُولَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّکُمْ أَنْ لَا یُسَلِّطَهَا عَلَیْکُمْ.

اى مردم! درهاى بهشت در این ماه گشوده است، از پروردگار خود بخواهید که آنها را بر روى شما نبندد.

و درهاى جهنم در این ماه بسته است، از خدا بخواهید که آنها را بر روى شما نگشاید.
شیاطین در این ماه در غل و زنجیرند. از خدا بخواهید که آنها را بر شما مسلط نگرداند.

قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فَقُمْتُ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِى هَذَا الشَّهْرِ؟ فَقَالَ یَا أَبَا الْحَسَنِ أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِى هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ.

على علیه السلام مى فرماید: در این حال از جا برخاسته و عرض کردم، اى پیامبر خدا! برترین اعمال در این ماه چیست؟ حضرت فرمود: اى ابا الحسن! برترین اعمال در این ماه پرهیز از محرمات است.

امام رضا (علیه السلام) و اعمال هفته آخر ماه شعبان

وَ رَوَى أَبُو اَلصَّلْتِ اَلْهَرَوِیُّ قَالَ:دَخَلْتُ عَلَى اَلرِّضَا عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فِی آخِرِ جُمُعَةٍ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ:
     یَا أَبَا اَلصَّلْتِ إِنَّ شَعْبَانَ قَدْ مَضَى أَکْثَرُهُ وَ هَذَا آخِرُ جُمُعَةٍ فِیهِ،فَتَدَارَکْ فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ تَقْصِیرَکَ فِیمَا مَضَى مِنْهُ

وَ عَلَیْکَ بِالْإِقْبَالِ عَلَى مَا یَعْنِیکَ و ترک ما لا یعنیک ،وَ أَکْثِرْمِنَ اَلدُّعَاءِ وَ اَلاِسْتِغْفَارِ،وَ تِلاَوَةِ اَلْقُرْآنِ وَ تُبْ إِلَى اَللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکَ لِیُقْبِلَ شَهْرُ اَللَّهِ إِلَیْکَ وَ أَنْتَ مُخْلِصٌ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لاَ تَدَعْ أَمَانَةً فِی عُنُقِکَ إِلاَّ أَدَّیْتَهَا وَ لاَ فِی قَلْبِکَ حِقْداً عَلَى مُؤْمِنٍ إِلاَّ نَزَعْتَهُ،وَ لاَ ذَنْباً أَنْتَ مُرْتَکِبُهُ إِلاَّ أَقْلَعْتَ عَنْهُ،وَ اِتَّقِ اَللَّهَ وَ تَوَکَّلَ عَلَیْهِ فِی سِرِّأَمْرِکَ وَ عَلاَنِیَتِهِ،وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اَللّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اَللّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اَللّهُ لِکُلِّ شَیْ ءٍ قَدْراًوَ أَکْثِرْ مِنْ أَنْ تَقُولَ فِیمَا بَقِیَ مِنْ هَذَا اَلشَّهْرِ:اَللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنَافِیمَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ،فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ فَإِنَّ اَللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى یُعْتِقُ فِی هَذَااَلشَّهْرِ رِقَاباً مِنَ اَلنَّارِ لِحُرْمَةِ شَهْرِ رَمَضَانَ .
ابو صلت هروی روایت می کند ىر جمعه أخر ماه مبارک رمضان به محضر امام رضا (ع) شرف یاب شدم امام رضا(علیه السلام) فرمودند:
     یااباصلت اکثر ماه شعبان سپری شد و این روز جمعه آخر ماه شعبان است پس کم کاریکه در ایام گذشته از این ماه داشتی را در باقی مانده ماه جبران کن و بر تو روی آوردن به آنچه مربوط توست و ترک آنچه مربوط تو نیست ؛ واجب است و دعا و استغفار و تلاوت قران را بیشتر کن و از گناهت توبه کن تا ماه خدا به تو در حالیکه خالص برای خدایی بر توروی آورد و هیچ امانتی برگردنت و هیچ حسدی بر مومنی در قلبت و هیچ گناهی را انجام دهنده ، نباشی و تقوای الهی را پیشه کن و توکل برخدا در امو سری و آشکار خود داشته باش  و هر کس بر خدا توکل کند خدا کفایت کننده وی است همانا امر خداوندی رسا ست که برای هر چیزی اندازه ای قرار داده است و در باقی مانده این ماه ذکر « اَللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنَافِیمَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ،فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ » را زیاد کن چون که خداوند تبارک وتعالی در این ماه بندگانی را از آتش بحرمت ماه رمضان آزاد می کند.

ماه شعبان ماه پیامبر اکرم(ص)

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله ) :« شعبان شهری و هو افضل الشهور بعد رمضان.»

پیامر خدا (ص) : ماه شعبان ماه من است و ماه شعبان بعد از رمضان بهترین ماه است .

حضرت امیر المومنین (علیه السلام ) نقل می فرمایند که پیامبر عظیم الشان اسلام (صلی الله علیه و آله ) فرمودند:

شعبان شهری وشهر رمضان شهر اللّه عز وجل , فمن صام یوما من شهری کنت شفیعه یوم القیامة , ومن صام یومین من شهری غفر له ما تقدم من ذنبه (وما تاخر) , ومن صام ثلاثة ایام من شهری قیل له : استانف العمل

شعبان ماه من است و رمضان ماه خداوند عزّ و جلّ است پس هر کس روزی از ماه من روزه بگیرد در روز قیامت شفیعش هستم و هر کس 2 روز از ماه مرا روزه بگیرد تمام گناهان گذشته (و آینده )ی وی بخشیده می شود و هر کس 3 روز از ماه مرا روزه بگیرد بدو گفته شود عملت را (از حالا ) شروع کن (مانند فردی هستی که الان متولد شده ای!)

در روایات مذکور است که نبی اکرم (صلی الله علیه و آله )  وقتی هلال شعبان دیده می شد ؛ می فرمودند :

«یااهل یثرب , انی رسول اللّه الیکم , الا ان شعبان شهری , فرحم اللّه من اعاننی على شهری .»

ای اهل مدینه بنده پیامبر خداوند به سوی شمایم آگاه باشید که ماه شعبان ماه من است پس خداوند کسی را که مرا در ماهم کمک کند رحم کند.